Wrth i ni barhau i ddathlu Wythnos #YmwybyddiaethIechydMeddwl, mae Swyddog Datblygu Gwasanaethau a Phartneriaid (Addysg ac Iechyd) Chwaraeon Cymru, Melanie Davies, yn pwysleisio pwysigrwydd symud wrth gefnogi iechyd meddwl da. 
Wrth i Wythnos Ymwybyddiaeth Iechyd Meddwl barhau, rydym yn gweld y pwyslais cynyddol ar y cysylltiad hanfodol rhwng symud ac iechyd meddwl. Mae ffocws eleni “Symud Mwy ar gyfer Ein Hiechyd Meddwl” yn amlygu sut y gall cadw’n heini fod o fudd sylweddol i iechyd meddwl.
Mae'n hanfodol cydnabod yr heriau y mae pobl ifanc yn eu hwynebu wrth iddynt symud i fyd oedolion, gan gynnwys straen academaidd a phwysau cymdeithasol. Mae gweithgaredd corfforol a chwaraeon yn chwarae rhan hanfodol yn eu helpu i ymdopi â'r heriau hyn trwy leihau straen, gwella hwyliau, a hybu hunan-barch. Drwy integreiddio gweithgarwch corfforol a gweithgareddau chwaraeon yn eu bywydau bob dydd, gall pobl ifanc gael yr offer sydd eu hangen arnynt i gynnal iechyd meddwl a lles da.
Fel partner cenedlaethol gwerthfawr i Chwaraeon Cymru, mae ColegauCymru yn hyrwyddo cyfleoedd lles actif sy’n canolbwyntio ar yr unigolyn ar gyfer dysgwyr ôl-16 ledled Cymru drwy eu strategaeth lles actif. Mae'r cyfleoedd hyn yn amrywio o raglenni addysg gorfforol, gweithgareddau allgyrsiol, ac ymgyrchoedd lles. Mae’r dull cyfannol hwn yn hyrwyddo lles actif y tu hwnt i chwaraeon ac ymarfer corff traddodiadol, gan sicrhau bod pob myfyriwr yn gallu dod o hyd i rywbeth sy’n gweithio iddyn nhw.
Roeddwn yn falch o fynd gyda charfan o staff ColegauCymru a swyddogion lles actif ar ymweliad diweddar i Slofenia a ariannwyd gan Taith, i archwilio dull y wlad o hyrwyddo cenedl actif. Roedd gweld yr angerdd a’r ymrwymiad i ddarparu cyfleoedd lles actif i ddysgwyr yn wirioneddol ysbrydoledig. Mae eu hymrwymiad diwyro i feithrin diwylliant o weithgarwch corfforol a lles yn dyst i effaith drawsnewidiol eu hymdrechion ar iechyd a lles ein dysgwyr mewn colegau ledled Cymru.
Mae ymchwil yn gyson yn amlygu manteision niferus ymarfer corff rheolaidd ar gyfer iechyd meddwl. Mae gweithgaredd corfforol a chwaraeon yn helpu i reoli lefelau straen a phryder, gan godi hwyliau trwy ryddhau endorffinau. At hynny, mae cymryd rhan mewn gweithgaredd corfforol a chwaraeon yn hybu rheoleiddio emosiynol ac yn cefnogi lles emosiynol cyffredinol.
Mae effaith chwaraeon a gweithgaredd corfforol ar berfformiad academaidd hefyd yn arwyddocaol. Mae astudiaethau'n dangos cydberthynas gadarnhaol rhwng ffitrwydd a gweithrediad gwybyddol, gydag ymarfer corff rheolaidd yn gysylltiedig â gwell sylw, cof, a chyflawniad academaidd. Trwy integreiddio chwaraeon a gweithgaredd corfforol i'w harferion dyddiol, bydd dysgwyr yn gallu elwa ar y buddion gwybyddol sy'n trosi'n berfformiad a llwyddiant academaidd.
Ymhellach, mae gweithgaredd corfforol a chwaraeon yn gatalydd ar gyfer rhyngweithio cymdeithasol ac ymgysylltu cymunedol. Mae cymryd rhan mewn chwaraeon tîm, ffitrwydd grŵp a gweithgareddau hamdden yn hwyluso meithrin cyfeillgarwch, a’r ymdeimlad o berthyn. Mae'r cysylltiadau cymdeithasol hyn yn hanfodol i les emosiynol ond maent hefyd yn darparu rhwydwaith cymorth.
Y tu hwnt i'r buddion unigol, mae hyrwyddo gweithgaredd corfforol o fewn lleoliadau addysgol yn rhoi mantais gymdeithasol ehangach. Trwy feithrin arferion iach ac agweddau tuag at weithgarwch corfforol o oedran ifanc rydym yn meithrin diwylliant o les gydol oes ac atal salwch hirdymor. Trwy flaenoriaethu lles meddyliol a chorfforol ochr yn ochr â chynnydd academaidd rydym yn meithrin unigolion cyflawn sydd â'r offer a'r gwytnwch i ffynnu mewn byd cynyddol gymhleth. Trwy bwysleisio’r cysylltiad rhwng gweithgaredd corfforol a lles meddyliol rydym yn grymuso dysgwyr i ddod yn rhan o gymuned lle mae iechyd meddwl a lles yn cael eu blaenoriaethu. Nid yn unig y bydd pobl yng Nghymru yn cael profiadau sy’n effeithio ar eu datblygiad ond byddant hefyd yn dod i gysylltiad â phrofiadau lle mae eu hiechyd meddwl a’u lles yn cael eu gofalu amdanynt, ac yn ddelfrydol, eu gwella. Wrth iddynt gychwyn ar eu taith addysgol, maent nid yn unig yn ennill gwybodaeth ond hefyd yn datblygu arferion gydol oes a fydd yn eu gwasanaethu'n dda yn y dyfodol.
Gwyddom mai’r ymyriadau gorau ar gyfer gwella iechyd meddwl yw’r rhai sy’n ystyried sut y gallwn wella diogelwch seicolegol o fewn yr amgylchedd trwy greu ymdeimlad o gysylltiad, perthyn, a pherthnasoedd y gellir ymddiried ynddynt. Ym maes lles actif a chyfleoedd chwaraeon, mae creu amgylchedd ffyniannus yn hollbwysig. Mae amgylchedd o'r fath nid yn unig yn gwella iechyd corfforol ond hefyd yn meithrin lles meddyliol, emosiynol a chymdeithasol. Trwy feithrin ecosystem gefnogol lle mae unigolion yn teimlo eu bod yn cael eu gwerthfawrogi, eu grymuso a'u cynnwys, rydym yn paratoi'r ffordd ar gyfer twf a boddhad cyfannol. Mae amgylchedd ffyniannus yn annog, cyfranogiad, yn hyrwyddo perthnasoedd cadarnhaol ac yn meithrin ymdeimlad o berthyn a phwrpas. Mae’n fwy na darparu cyfleoedd ar gyfer gweithgaredd corfforol yn unig; mae'n ymwneud â chreu mannau lle gall unigolion ffynnu, ffynnu a chyrraedd eu llawn botensial. Wrth roi blaenoriaeth i greu amgylcheddau ffyniannus, rydym nid yn unig yn gwella llesiant ond hefyd yn adeiladu cymunedau cryfach ac iachach am genedlaethau i ddod.
Yn ystod Wythnos Ymwybyddiaeth Iechyd Meddwl, gadewch i ni gael ein hatgoffa o bwysigrwydd ein hymdrechion ar y cyd i hyrwyddo lles meddwl trwy weithgarwch corfforol a chwaraeon. Gyda’n gilydd, gadewch inni hyrwyddo symud y corff fel arf pwerus ar gyfer meithrin gwytnwch meddwl a meithrin lles a chyflawniad ymhlith dysgwyr ym mhob lleoliad addysgol. Dewch i ni greu cenedl lle gall pawb fwynhau chwaraeon a gweithgarwch corfforol gydol oes!
Gwybodaeth Bellach
Wythnos Ymwybyddiaeth Iechyd Meddwl
13 – 19 Mai 2024
Chwaraeon Cymru
Chwaraeon Cymru yw’r sefydliad cenedlaethol sy’n gyfrifol am ddatblygu a hyrwyddo chwaraeon a gweithgarwch corfforol yng Nghymru
Strategaeth Lles Actif ColegauCymru
Rob Baynham, Rheolwr Prosiect Chwaraeon a Lles Actif
Rob.Baynham@ColegauCymru.ac.uk
